مقایسه ی تطبیقی سفرنامه های تخیلی "ارداویراف نامه" و "اِر" افلاطون

بررسی تطبیقی جهان پس از مرگ، در فرهنگ های متفاوت و بیان اشتراکات و اختلافات آن ها برای شناخت عمیق از رستاخیز، عالم ارواح و ... ضروری است؛ به ویژه برای انسان امروز که چنان در پهنه ی پیشرفت علمی و دستاوردها غوطه ور است که تا حدودی از متافیزیک غافل مانده است. ارداویراف نامه، توصیف سفر تخیلی روحانی زردشتی به نام ویراف (ویراز) به جهان دیگر است. کل کتاب به شرح سفر به عالم برتر و مشاهده ی بهشت، دوزخ و ... پرداخته است. افسانه ی «اِر»، افسانه ای معادشناسانه از افلاطون است که رخدادهای رستاخیز (بهشت و دوزخ و پاداش و مکافات اعمال و نحوه ی انتخاب شیوه ی زندگی نوین) را با زبان موجز بیان می دارد. این افسانه، عصاره ی اندیشه ی افلاطون و یونانیان در باره ی سرای دیگر است. افسانه ای است که باورهای یونانیان را در زمان مولف آن می نمایاند. مهم ترین اشتراکات این دو اثر، عبارتند از: سفرنامه وار بودن، داشتن همراه، حسابرسی و بررسی اعمال، بهشت، دوزخ، طولانی و وحشتناک بودن مجازات ها و... . اساسی ترین وجوه افتراق دو معراجنامه نیز چنین است: شیوه ی انتخاب شخصیت ها، نحوه ی انتقال به جهان برتر، تجسم اعمال، راهنما، کیفیت بهشت و دوزخ، صبغه ی اخلاقی ارداویراف نامه و دید جامعه شناختی ار، پرداختن به طبقه ی فرادست جامعه در داستان ار و توجه به عامه ی مردم در ارداویراف نامه و... .